nie podaję ręki

Pytanie: Witam serdecznie, chciałabym zapytać, na jakim konkretnie hadisie oparta jest reguła, że muzułmanie różnych płci nie podają sobie rąk przy powitaniu? Interesuje mnie również, dlaczego na islamskich uroczystościach (np. weselach) często kobiety i mężyczyźni siedzą oddzielnie? Czy jest jakaś zasada prawna to regulująca? Pytam, bo generalnie rzecz biorąc ani w Koranie, ani w tych hadisach, które do tej pory poznałam nie znajduję podstawy do tak daleko idącej segregacji płci, jaka jest często praktykowana wśród muzułmanów - chciałabym wiedzieć, czy są jakieś przepisy o których mi nie wiadomo, czy po prostu chodzi tu o kwestię interpretacji. Pozdrawiam i przy okazji gratuluję niezmiernie ciekawego blogu! Marta.

I my serdecznie witamy, Pani Marto, i dziękujemy za miłe słowa.

Przechodząc do pytanka… Na początku chciałabym wspomnieć o źródłach regulacji prawnych w islamie. Dwa z nich są niepodważalne – Koran i Sunna – tu nie może być różnicy uczonych. Jeśli istnieje werset Koranu czy hadis z konkretnym rozporządzeniem, zobowiązani jesteśmy do podążania za nim. Poza Koranem i Sunną, istnieją jeszcze inne źródła regulacji prawnych: idżma (zgoda uczonych), kijas (wnioskowanie przez analogię), istihsan (jurydyczna preferencja), al-maslaha al-mursala (zachowanie ogólnego pożytku, mimo braku odnotowania czegoś w źródłach podstawowych) i urf (zwyczaj). Jednak przy wydawaniu własnych opinii uczeni także odwołują się do Koranu i Sunny. Tyle, że – jak wszyscy ludzie – uczeni (pomimo ogromnej wiedzy) są istotami omylnymi, wobec czego i oni mogą wydać błędną opinię. Dlatego w ich uzasadnieniach patrzymy na dowody, jakie podają na poparcie swoich słów. I tak wielcy uczeni sami apelują, by podążać za ich opinią tak długo, jak nie znajdzie się w niej błędu; gdyby takowy się znalazł, opinię tą należy odrzucić.

I tak na przykład, istnieją wersety Koranu i hadisy mówiące o tym, iż kobieta powinna się zasłaniać, w Koranie podają także nazwy zasłon (chimar, dżilbab). Jednak ze względu na fakt, iż nie ma zgody uczonych co do obszaru jaki powinien zostać zasłonięty, ze względu na różne rozumienie przez nich czym jest owa zasłona – czy obejmuje także twarz czy dłonie, czy też nie - jedni za aurę kobiety uznają całe ciało poza twarzą i dłońmi [absolutne minimum], inni i to uznają za aurę. Tak więc w kwestii tej muzułmanka rozpatruje dowody obu stron i podąża za opinią, która ją przekonuje.

Jednak jest sporo regulacji, co do których uczeni są zgodni, które – mimo braku konkretnego wersetu Koranu czy mocnego hadisu w danej kwestii – wynikają z Koranu i Sunny i są dla muzułmanów wiążące. Tak na przykład jest z podawaniem ręki. Nie istnieje w Koranie werset mówiący na przykład „Jest wam zabronione podawanie dłoni osobom płci przeciwnej”. Istnieje natomiast wiele innych wskazujących na zachowanie w kontakcie z płcią przeciwną. Jeżeli istnieją więc wersety z Koranu mówiące o skromności wobec płci przeciwnej; o tym, że mężczyzna powinien nawet spuszczać spojrzenie w obecności kobiety, i odwrotnie – kobieta spuszcza spojrzenie w obecności mężczyzny; także tradycja wskazuje na pewne zachowania w kontakcie z płcią przeciwną – to już jest podstawa do wnioskowania, że wszelkie kontakty fizyczne (dotyk) są tym bardziej niedozwolone. Innym argumentem przemawiającym za tym, że mężczyźni i kobiety dłoni sobie nie podają jest fakt, iż w czasie składania Prorokowi Muhammadowi (pokój z nim) przysięgi wierności, on podawał dłoń mężczyznom, zaś kobietom nie. Skoro więc Prorok (pokój z nim) tego nie robił, pokazuje to, że i my nie powinniśmy.

Co do rozdzielności płci… Islam jasno zabrania kobiecie i mężczyźnie przebywania sam na sam – tu nie ma żadnej wątpliwości. Różnica uczonych zaczyna się w odniesieniu do większych zbiorowisk. I tak jedni sugerują, by zachowywać czystość i wstrzemięźliwość, zniżać spojrzenia i nie upiększać głosu w kontakcie z osobami płci przeciwnej (szkoła, praca, itd.), inni kontakty takie ograniczają do totalnego minimum, w przypadku absolutnej konieczności (naciskając na unikanie miejsc, w których dochodzi do mieszania się płci, w tym także szkół). I tu wśród muzułmanów są tacy, którzy usiądą/zjedzą posiłek w towarzystwie mieszanym, i są tacy, którzy zaserwują posiłek dla kobiet i dla mężczyzn w osobnych pomieszczeniach, na wesela wynajmą inne sale, itd. Duże znaczenie – myślę (tak mi się wydaje) – ma tu także tradycja… I tak muzułmanie wychowani w krajach arabskich/rodzinach, gdzie zwyczajem jest jadanie/przebywanie kobiet i mężczyzn osobno, co w islamie zabronione nie jest, będą zazwyczaj postrzegać to jako rzecz dobrą i pożądaną i dążyć do wprowadzenia takich samych zasad we własnym domu, nawet mieszkając w kraju, gdzie mieszanie płci jest powszechne. Inni zaś mogą z zasad islamu wprowadzić w życie totalne minimum, jakim jest nie przebywanie jednej kobiety i jednego mężczyzny sam na sam i unikanie kontaktów fizycznych, wzbudzania pożądania, bezcelowego mieszania się "dla zasady", zaś udział wezmą na "mieszanym" weselu, wspólnym obiedzie, zajęciach koedukacyjnych na uczelni...

M.