Ibn Hazm i jego Traktat o leczeniu dusz

na blogu pojawiać się będą od czasu do czasu mądrości, aforyzmy muzułmanów. Na pierwszy rzut pójdą maksymy Ibn Hazma, toteż kilka słów o nim, zanim będziemy się mądrzyć.

Ibn Hazm urodził się w 994 r. w Kordobie, stolicy arabskiej Hiszpanii (właściwie: al-Andalus - przyp. Iman). Jego ojciec był wezyrem na dworze kalifa Hiszama II. Na początek jego życia przypadły czasy świetności kalifatu kordobańskigo, ale właściwie był to ostatni rozbłysk tej gwiazdy islamu, która wkrótce miała przygasnąć i nigdy nie rozjaśnieć dawnym blaskiem. Ibn Hazm napisał około czterystu dzieł teologicznych, logicznych i prawnych, m.in. Księgę rozpraw o religiach, wyznaniach i sektach, traktat logiczny, podręcznik podstaw prawa zahiryckiego (Księga ustalania podstaw prawa) czy Zbiór genealogii Arabów. Nauką, a przede wszystkim problematyką religijną, Ibn Hazm zajął się w wieku lat 26. Religijność Ibn Hazma (interesował się zahirycką szkołą prawną, zakładającą, że jedynym źródłem prawa jest dosłowny tekst Koranu i tradycji proroka, odrzucając wyprawcowane w ciągu wieków metody badań prawniczych), ujawnia się w jego osobistej refleksji na kartach Kitab al-achlak wa-as-sijar (J. Danecki przekłada jako: Traktat o leczeniu dusz, kształceniu moralności i poskramianiu wad). Jest to religijność muzułmańskiego myśliciela, łączącego platońskie koncepcje doskonałości z muzułmańskim pojęciem Boga i wiary. W książce chodzi jednak przede wszystkim o moralność muzułmańską, w imię której Ibn Hazm konstruuje model szlachetnego człowieka (al-insan al-fadil). Tylko taki człowiek może osiągnąć pełnię szczęścia w życiu doczesnym i na tamtym świecie. Choć relacje między Bogiem a człowiekiem stanowią bezwzględną podstawę wszelkiej rzeczywistości, to jednak Ibn Hazm skupia się na związkach człowieka z jego współbraćmi. Dobro człowieka na ziemi wynika bowiem z poszanowania bliźniego i z umiejętności współżycia z ludźmi.
Traktat o leczeniu dusz, kształceniu moralności i poskramianiu wad jest jednym z najdoskonalszych dzieł arabsko-muzułmańskiej aforystyki. Aforystyka Ibn Hazma łączy filozoficzną refleksję z typowo muzułmańską religijnością i czystym humanizem wybitnego myśliciela.

Fragmenty wstępu autorstwa Józefa Daneckiego
Ibn Hazm, Traktat o leczeniu dusz, kształceniu moralności i poskramianiu wad,
wyd. Dialog